Antakya’da Sıfır Noktasında Sanat
Bu hafta Antakya Performative Collective ve Janus Artzine’in Sıfır Noktasında Sanat projesini konuştuk. Haftanın yeni sergileri, devam edenler ve kapanmak üzere olanlar da Argonotlar Ajanda'da!
Tüm imkânsızlığa rağmen: Antakya’da Sıfır Noktasında Sanat
6 Şubat depreminin ardından bir araya gelen Antakya Performative Collective ve Janus Artzine’in Sıfır Noktasında Sanat projesini konuştuk.
✍️ Tuğçe Yılmaz
Sıfır Noktasında Sanat, 6 Şubat depreminin ardından bir araya gelen sanatçıların, kayıpların ortasında umut ve ifade alanları yaratma çabasından doğdu. Antakya Performative Collective ve Janus Artzine işbirliğiyle yürütülen proje, Antakya’nın köylerinden parklarına uzanan, mobil atölyelerle şekillenen bir sanat hareketine dönüştü.
Depremin harabeye çevirdiği kentlerde, yeniden inşa sadece tuğlalarla değil, aynı zamanda hatırlamayla, anlatmayla ve dayanışmayla mümkün. Sıfır Noktasında Sanat bu saiklerle yola çıktı. Kayıpların yasını tutarken, kamusal alanı yeniden düşünmek, çocuklarla hikâyeler anlatmak, sanatla iyileşmek ve hatırlamak için.
Bir WhatsApp grubunda başlayan dostluk, bir karavanın mobil sanat mekânına evrilmesiyle Antakya’nın çeperlerinden merkezine uzanan yaratıcı bir harekete dönüştü. VAHA programının desteğiyle şekillenen bu kolektif çaba, sadece bir proje değil; mekânsızlıkla baş etmenin, bellekle kurulan ilişkinin ve kültürel ifade biçimlerinin kapsayıcılığını ortaya koyan çok katmanlı bir deneyim olarak devam ediyor.
VAHA işbirliğiyle hazırladığımız bu yazı dizimizde programın ikinci döneminde (2023-2024) yer alan hubları yakından tanıyoruz. Antakya Performative Collective’den Melissa Kurtuluş ve Janus Artzine’dan Ezgi Aysever ve Macide Yalçınkaya’yla kolektiflerini ve ortak projeleri Sıfır Noktasında Sanat’ı konuştuk.
Militarizme karşı şefkatli bir alan inşa etmek: “ŞEY”
15 Mayıs Dünya Vicdani Retçiler Günü’nde Tayranoğlu’nun “ŞEY” sergisi, bize vicdani reddi sadece askerliği reddetmek olarak değil, militarizmin tüm biçimlerine bir karşı duruş olarak okuma imkânı sunuyor.
✍️ Alâra Kuset
Sergi alanının alt katında bulunan ve yaklaşık yarım saatlik bir video-performans çalışması olan Prova, Tayranoğlu’nun annesi Fadime ile sanatçının “askerliğe elverişsiz” raporu alabilmesi için geçmesi gereken psikolojik testin bir provası. Gerçeklikle performans ilişkisini muğlaklaştıran bu işte, Tayranoğlu ve annesi tek tek hastanede sorulabilecek sorulara ne cevap vermeleri gerektiklerini konuşuyor. İlk başta bürokratik bir mesele için yapılması gereken teknik sorularmış gibi görünse de video ilerledikçe yavaş yavaş Tayranoğlu’nun geçmişine, çocukluğuna, yaşadıkları kayıplara dair bilgiler öğreniyoruz. Sanatçının kendi biricik kırılganlığını açarak babasının kaybı veya lise yıllarında yaşadığı zorbalıklar gibi meselelere değindiği bu video-performans, izleyiciyle Tayranoğlu arasında çok hızlı ve kendiliğinden bir bağ kurmasını sağlıyor. Yanı sıra, video-performansta dikkat çeken öğelerden bir başkası da Tayranoğlu’nun ve annesinin hatırladıkları şeylere dair farklılıklar. Tayranoğlu’nun hatırladığı travmatik bir deneyimi annesi hatırlamazken, sanatçının annesini bu travmatik olaya dair kendiliğinden bir yüzleşmeye çağırması ve annesine olayı hatırlatması, anne ve çocuk arasında güçlü bir bağ kurulmasını sağlıyor. Yani sanatçının bürokratik bir zorunluluk yüzünden geçmesi gereken ve aslında devletin bir dayatması olan bu test, Tayranoğlu’nun annesiyle bağlarını güçlendiren ve bu bağları yeniden kuran bir deneyime dönüşüyor. Sanatçı, kırılganlığını göstererek annesi ve izleyiciyle bağ kurmanın ötesine geçerek, kişisel ve kolektif olarak kurduğumuz bağların önemini işaret ederek militarizme ve onun dayatmalarına karşı neşeli bir kaçış çizgisi alanı da inşa etmeyi başarıyor.
Her ziyaretçinin kendi hikâyesini yaratabileceği sergi
Scooby Doo’dan H.P. Lovecraft’a, nadire kabinelerinden Giallo sinemasına Umut Erbaş’la Art On’da gerçekleşen “Tam da Hikaye Bitti Sanıyorken” sergisini konuştuk.
✍️ Ozan Ünlükoç
Fotoğraflarımdaki çoklu pozlamalar ve yanmış plastik parçalarda birleşen onlarca madde gibi, katmanların birbirine karıştığı nesne ve enstalasyon denemeleri yapmak istiyordum. Sergideki anlatıya ve sisli puslu hayalet bir kasabaya uygun, görünüşleri sapmış malzemeler, doğadan bulduğum parçalar ve başka başka parçalar… Zihnimde bir araya gelmeleri gibi, fiziksel olarak da üst üste eklemlenmeleri ve birbirlerine karışmaları gerektiğini hissettim.
Sinopsislerde yer alan bilim insanı, antikacı, seyyah, kâşif, sanatçı gibi karakterlerin hikâyelerine uygun bir biçimde sanat eserleri, antika parçalar, küçük bir çocuğun oyuncakları, tuhaf deney parçaları, parazitler, melez canlılar gibi olasılıkları barındırabilecek kadar geniş bir yelpazede sunmak, izleyicilerin hayal gücünü harekete geçirebilecek bir fırsat gibi geldi. Çünkü oradaki bir malzeme benim için bir bilim malzemesiyse bir ziyaretçi için ürkütücü bir oyuncak, diğeri için çocukluğunda hatırladığı bir obje, bir diğeri için düşlerinde gördüğü belli belirsiz bir parça anlamına gelebilirdi.
Argonotlar Ajanda
Argonotlar Ajanda güncel sergileri takip edebileceğiniz bir rehber.
Yeni sergiler
Zilberman Dialogues, Bizden Değilse Bizdendir / Memed Erdener
24 Mayıs - 26 Temmuz
Sanatorium, Çek Valf / Kerem Ozan Bayraktar, 23 Mayıs - 12 Temmuz
Dirimart Pera, Dünyayı İçine Çekmek / Mustafa Hulusi, 23 Mayıs - 22 Haziran
Zilberman Istanbul, Graceful Elegant Beasts / Larry Muñoz, 22 Mayıs - 26 Temmuz
Summart Sanat Merkezi, Rüyalı / Uğur Ulusoy, 16 Mayıs - 30 Haziran
Devam eden sergiler
The Pill, Stagehand-Perde II / Leyla Gediz, 31 Mayıs
Ferda Art Platform, Sığ Kıyı, Derin Kuyu / Eda Şarman, 31 Mayıs
Art On, Microswitch / Eser Gündüz, 31 Mayıs
Quick Art Space, Benzer Bir İpe Düğümlü Olmak, 4 Haziran
Öktem Aykut, Kipple / Samuel Laurence Cunnane, 4 Haziran
Pilot Galeri, Can’t Come, Still Emerging / Melih Çebi, 4 Haziran
Galeri / Miz, Transparan / Filiz Piyale Onat, 14 Haziran
Galeri Siyah Beyaz, Neşemde bir Şeyler Eksik / Beril Ateş, 14 Haziran
Salt Galata, Ali Taptık, Merve Mepa, Aslı Uludağ, 15 Haziran
EVİN, Sezgiler ve İzler / Temür Köran, 21 Haziran
Galerist, Bir Resmin Bütün Parçaları / Nuri Kuzucan, 21 Haziran
Loft Art, Dualite, 29 Haziran
Galeri Nev İstanbul, Bana Benden Yakın, Benden Yabancı - İçimde Dolaşan, Gezen Biri Var / Nermin Er, 30 Haziran
BüroSarıgedik ve Merdiven Art Space, Bir Nevi İşgal Hali / Gülsün Karamustafa, 1 Temmuz
Decollage Art Space, Kır İğdesi / Mahmut Karatoprak, 2 Temmuz
Meşher, Hikâye İstanbul’da Geçiyor, 13 Temmuz
Arter, İçinde Yaşadığımız Deri / Koray Ariş, 3 Ağustos
Salt Beyoğlu, Anadolu’nun Bitki Mirası, 10 Ağustos
Yunt, Başıboşlar, Gergedanlar ve Yanlış Anlamalar Hakkında / Guido Casaretto, 15 Ağustos
Borusan Contemporary, İçimdeki Şehir / Doug Aitken, 17 Ağustos
Borusan Contemporary, Ebedi Prelüd, 17 Ağustos
Pera Müzesi, Samih Rifat: "Çok İş Var Yapacak", 17 Ağustos
Pera Müzesi, Ay Işığıyla Dans / Marcel Dzama, 17 Ağustos
Yapı Kredi Kültür Sanat, Bir Arada, 4 Ocak 2026
Arter, Duvar Çizimi / Can Aytekin, 14 Ocak 2025'ten itibaren
Erimtan Arkeoloji ve Sanat Müzesi, Zihnin Sınırlarında Bir Rota: Fikret Muallâ, 7 Eylül
İMALAT-HANE, TunState / Aslı Çavuşoğlu, 27 Eylül
Arter, Heykel Olma Teşebbüsü / Franz Erhard Walther, 5 Ekim
Hara, Tarihin Neresindeyiz?, 30 Kasım
Görmek için son günler
Martch Art Project, Uyumlanan Beden, 24 Mayıs
Istanbul Concept Gallery, Yankı Odası, 24 Mayıs
.artSümer, Ölen Bir Yıldıza Methiye / Banu Birecikligil, 24 Mayıs
Kun Art Space, Doğanın Gölgesinde / Hakan Çapkan, 24 Mayıs
Dirimart Dolapdere, HEPHİÇ / John Armleder, 25 Mayıs