Engelli hakları hareketi sanata nasıl yansıdı?
Bu hafta Erdal İnci, Nazan Azeri ve Irmak Canevi'nin sergilerine bakıyoruz. Ayrıca Bor Sanat ve border_less ARTBOOK DAYS'den duyurular da bültenimizde.
Farkı tanımak: Engelli hakları hareketi ve güncel sanat
3 Aralık Dünya Engelliler Günü vesilesiyle engelli hakları aktivizminin güncel sanattaki kesişimlerini, dünyadan erişilebilirlik ve dayanışma pratikleri ile Türkiye’deki örnekleri bir araya getirdik.
✍️ Erdem Gürsü
Engellilik aktivizmi denilince akla ilk gelen meselelerden biri olan erişilebilirliği, bir olgu olarak yalnızca fiziksel anlamda ele almaktan kaçınmak ya da beden-zihin engeline yönelik birtakım düzenlemeler ve iyileştirmelerden ibaretmiş gibi görmemek gerek. Erişilebilirlik olgusunu sosyal, politik ve ekonomik yönüyle de ele alarak sürekli ve bütünsel bir sorgulayıcı süreç olarak bakmak gerektiği aşikâr. Her ne kadar erişilebilirlik, köklerini engellilik aktivizmi içerisinden almış bir kavram olarak karşımıza çıkıyor olsa da en temel anlamıyla, herhangi bir insanın içinde bulunduğu ortamda ana akım beden ve davranış kurgusu üzerinden şekillendirilmesiyle doğrudan ilgilidir. Nasıl görünmemiz, hareket etmemiz ve hissetmemiz gerektiği konusundaki normlar ile ırk, sınıf, cinsiyet ve cinsel yönelim gibi olgular da dahil olmak üzere egemenin çıkarları üzerinden belirlenen her şey gibi erişim de sadece engelliler için bir aktivizm alanı olmaktan ziyade ortak bir meseleye dönüşüyor.
Yerleşilemez mekânlar ve insan algısının ötesinde
Erdal İnci’nin Art On İstanbul’da gerçekleşen “Real Estate” sergisini Oğuz Karayemiş ele aldı.
Façade isimli, binaların cephelerine veya “suretlerine” odaklanan fotoğraf dizisinden yola çıkacağım. Bu dizide İstanbul’dan, Paris’ten ve New York’tan çeşitli binaların fotoğraflarına bakıyorum. Fotoğraflara o kadar ustalıkla müdahale edilmiş ki ilk bakışta hissettiğim tuhaflığı ancak birkaç fotoğrafı katettikten sonra kavrayabiliyorum. Sanatçı, bu fotoğraflarda seçtiği binalardaki kapı, pencere veya balkon gibi çeşitli unsurları (binalarda mimari açıdan işlevsellik yerine süslemeler gibi biçimci kaygıların görece daha çok öne çıktığı kısımları) devasa boyutlara taşıyarak mevzûubahis binaları yeniden kurgulamış. Fakat abartılı bu kurgu, binaların insani ölçeklerini ve algılanabilirliklerini ortadan kaldırıyor. Devasa kapılar artık birinin onları açması için değil. Keza o pencerelerden dışarıyı seyretmeyi veya balkonlarda oturup keyif çatmayı da hayal edemiyorum.
Varoluş halleri üzerine 30 yıl
Loft Art Project’te gerçekleşen “İçimdeki Şarkılar” vesilesiyle sanatçı Nazan Azeri ve küratör Nergis Abıyeva’yla konuştuk.
✍️ Sırma Zaimoğlu
Küratoryal pratiğimin süreçsel ve sanat tarihsel olduğunu söyleyebilirim. İşleri seçmek, izleği kurmak, metni yazmak benim kendimi gerçekleştirdiğim alanlar. Solo sergilerde zamanda sıçramalı ve sanatçının daha önceki işleriyle bağ kuran, birbiriyle diyalog içindeki çalışmalara yoğunlaşıyorum. Nazan Azeri’yle Nisan 2024’ten beri belirli periyotlarla bir araya geldik ve arşivine, eski işlerine daldık. Bu serginin merkezine feminist sanattaki ihtimam, ev içi emek, görünmez emek gibi kavramları koymayı önerdim. Azeri’nin 2000’lerin başında yaptığı Bebek, Bir Gün, Bennesneler, Öznebenkahraman gibi toplumsal düzeni, ailenin ve bakım vermenin “kutsallığını”, cinsiyetin performatif vehçelerini taşlayan çalışmalarını yeniden gündeme getirmek istedim. Bu işlerin bazıları yalnızca bir kez gösterilmişti, bazıları hiç gösterilmemişti. 2000’lerin başında kendi imkânlarıyla yeni teknolojileri öğrenen, video, fotoğraf, enstalasyon denemeleri yapan bir sanatçının ıskalanmış işlerini yüzeye çıkarmak çok heyecan vericiydi.
[Ejderha uçuşu]: radikal bir aksiyon olarak oyun oynamaya izin vermek
Irmak Canevi’nin “Aralıktan Seksek” adlı kişisel sergisinin metni Argonotlar Kütüphanesinde.
✍️ Fırat Yusuf Yılmaz
Sanatçının, üretiminde ‘kötü’ malzemelerin kullanımına dair benimsediği tavır kendin-yap stiliyle (do it yourself) kökensel benzerliklere sahiptir ve el emeğinin sıfırıncı basamağı olan temel malzemeleri de birer eş aktör olarak konumlandırır. Buna ek olarak, çalışmaları Arte Povera (Yoksul Sanat) akımının, sanat üretiminde kullanılan materyallerin çiğliği ve ‘dünyaya yakınlığı’ aracılığıyla sanatla hayatı yakınlaştırma arzusunu akla getirir. Ayrıca, gündelik hayatımızı sarmalayan ve dekoratif olduğu düşünülen materyallere dair önyargıları, birer alaşım gibi formüle edilmiş heykellerinin görsel karambolü içerisinde anlamlandırarak aşmayı dener. Kendin-yap’ın en önemli unsurları Canevi’nin çalışma ve işbirliği süreçlerinde oldukça belirgindir: üretimleri spesifik bir beceri veya uzmanlık gerektirmeden uygulanabilir, otonom bir şekilde gerçekleştirilebilir, bir çoğu çocuklarla beraber yapılabilir, modülerdir ve tekrarlanabilir. Sanatçı, -aynı seviyelerde olmasa bile- herkes tarafından asgari düzeyde uygulanabilecek yöntemlere yakın duran bir pratiğe sahip olmakla birlikte, kontrollü bir süreç yürütmeyi tercih etmez ve kendisini de şaşırtmayı hedefleyerek şans faktörünü hep diri tutar.
📣 Haftanın duyuruları
Bor Sanat’ın “Türkiye Kültür-Sanat Ortamında Eleştiri Kültürü ve Üslubu” oturumu 14 Aralık’ta
Bor Sanat konuşmaları “Türkiye Kültür-Sanat Ortamında Eleştiri Kültürü ve Üslubu” başlıklı açık oturumla devam ediyor.
Bor Sanat konuşmaları sıradaki açık oturumda odağını eleştiri kültürü ve üslubuna çeviriyor. “Türkiye Kültür-Sanat Ortamında Eleştiri Kültürü ve Üslubu” başlıklı açık oturum, 14 Aralık Cumartesi günü, 12.00 – 15.00 saatleri arasında küratör ve sanat yazarı Sinan Eren Erk moderatörlüğünde Minoa Pera’da gerçekleşiyor.
Bor Sanat tarafından düzenlenen konuşma serisi, 27 Ekim’de “Bir Eleştiri Mecrası Olarak Sanat Yayınları ve Platformlar” başlıklı açık oturumla başladı ve oturumun kaydı Bor Sanat Youtube hesabı üzerinden yayınlandı.
border_less ARTBOOK DAYS 2025 başvuruları başladı
9–11 Mayıs 2025 tarihleri arasında Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık’ta gerçekleştirilecek border_less ARTBOOK DAYS başvuruları başladı.
border_less ARTBOOK DAYS yedinci edisyonu için başvurular başladı. 9–11 Mayıs 2025 tarihinde Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık (YKKSY) ev sahipliğinde gerçekleşecek etkinlik için başvurular 1 Kasım 2024 – 12 Ocak 2025 tarihleri arasında gerçekleştirilecek. 2019 yılında kurulan border_less ARTBOOK DAYS, sanat yayımcılığı ve sanat kitabı yapımını geliştirmek amacıyla oluşturulmuş bir platformdur. Her yıl düzenlenen etkinlik, metinlerle çalışan ve eserlerini yenilikçi yollarla yayımlayan sanatçılar, galeriler, inisiyatifler ve kurumların seçkin bir koleksiyonunu bir araya getirir. Bu etkinlik, sanatçıların öncülük ettiği yayınlara vitrin sunmanın yanı sıra, sanatçılar, sanat profesyonelleri, matbaalar ve izleyici için önemli bir buluşma alanı işlevi de görür.
Argonotlar Ajanda
Argonotlar Ajanda güncel sergileri takip edebileceğiniz bir rehber.
Yeni sergiler
Galeri Nev İstanbul, Makinedeki Hayalet / Esra Özdoğan, 6 Aralık 2024 - 11 Ocak 2025
Galeri Siyah Beyaz, Uyuyan Venüs / Seval Şener, 6 Aralık 2024 - 4 Ocak 2025
Merdiven Art Space, Taş Kafa - Zaman Yolcusu / Raziye Kubat, 5 Aralık 2024 - 10 Ocak 2025
Devam eden sergiler
Pilot Galeri, Akış / Tufan Baltalar, 14 Aralık
Hara, Vargit Çiçekleri / Cansu Yıldıran, 18 Aralık
Decollage Art Space, Zamanlar Arası, 18 Aralık
Bozlu Art Project, İçinde Bir Bağ, 21 Aralık
Evin, Onírico / Emin Turan, 21 Aralık
Sanatorium, Aralıktan Seksek / Irmak Canevi, 21 Aralık
Galerist, Küçük Kara Işık / Burcu Yağcıoğlu, 21 Aralık
Istanbul Concept Gallery, İlkel Diyaloglar / Maria Roza, 21 Aralık
.artSümer, Hepimiz Biliyoruz / Civan Özkanoğlu, 28 Aralık
Arter, Farz Et Ki Sen Yoksun, 29 Aralık
Öktem Aykut, Nehir Yatakları / Francesco Albano, 29 Aralık
Dirimart Pera, Başkalarıyla Sohbet / Jan Zöller, 29 Aralık
Dirimart Dolapdere, Gökkuşağı Renkleriyle Çocukların Yağmur Çağrısı / Sarkis, 5 Ocak 2025
Martch Art Project, Shady Backstage / Ekaterina Gerasimenko, 11 Ocak 2025
Anna Laudel Gallery, All The Good Memories Are Stored / Ramazan Can & Cem Sonel,12 Ocak 2025
BüroSarıgedik, Su Gibi / Leyla Pekmen, 17 Ocak 2025
Salt Galata, Sosyalizme Tercüme, 23 Ocak 2025
The Pill, Skinscapes / Nefeli Papadimouli, 25 Ocak 2025
Pera Müzesi, Vera Molnár’ın İzinde, 26 Ocak 2025
Pera Müzesi, Hesaplar ve Tesadüfler, 26 Ocak 2025
Salt Beyoğlu, Tasarımcının Notu, 2 Şubat 2025
Arter, Karaya Çıkmak Yasaktır / Maaria Wirkkala, 23 Şubat 2025
Arter, Islak Zemin / Yasemin Özcan, 6 Nisan 2025
Görmek için son günler
Zilberman Istanbul / Zilberman Selected / Zilberman Dialogues, Yükselen sular, yayılan ışıklar, 7 Aralık
Istanbul Concept Studio, Kıyamet Sonrası Olağan Bir Gün, 7 Aralık
Art On, Real Estate / Erdal İnci, 7 Aralık
Ferda Art Platform, Daire / İnci Furni, 7 Aralık
Arter, Uçurtma Zamanı/Jackie Matisse, 12 Aralık
Haftaya görüşmek üzere.